Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości jest jednym z najpoważniejszych przestępstw drogowych, które niesie za sobą szereg konsekwencji dla kierowcy i firmy. Pracodawca, aby uniknąć ryzyka, może przeprowadzać samodzielne kontrole trzeźwości swoich pracowników. W jaki sposób powinno przebiegać takie badanie?
Kontrola trzeźwości pracownika – co mówią przepisy?
Nowelizacja Kodeksu Pracy umożliwia pracodawcy samodzielne skontrolowanie trzeźwości swojego pracownika. Zgodnie z ustawą z dnia 1 grudnia 2022 roku o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw oraz po dodaniu artykułów 221c-221h, pracodawca zyskuje możliwość:
- Prewencyjnej kontroli na obecność alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu, w organizmach swoich pracowników.
- Określenia ogólnych zasad przeprowadzania kontroli trzeźwości swoich pracowników.
- Wprowadzenia kompleksowej regulacji, określającej podstawy niedopuszczenia pracownika do pracy, jeśli zachodzi wobec niego uzasadnione podejrzenie, że znajduje się w stanie po użyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości albo po użyciu środka działającego podobnie do alkoholu.
Nowelizacja przepisów przewiduje dwa tryby niedopuszczenia przez pracodawcę nietrzeźwego pracownika do wykonywania obowiązków w czasie pracy:
- W efekcie przeprowadzonej prewencyjnej kontroli.
- Z powodu uzasadnionego podejrzenia, że pracownik jest pod wpływem alkoholu lub środka o podobnym działaniu.
Niemniej, trzeba pamiętać, iż wprowadzenie prewencyjnej kontroli trzeźwości lub obecności środków działających podobnie do alkoholu, wymaga ustalenia w układzie zbiorowym, regulaminie pracy lub odpowiednim obwieszczeniu.
Badanie alkomatem w pracy - co mówi kodeks pracy?
Nowe przepisy umożliwiają pracodawcom przeprowadzenie kontroli trzeźwości pracowników, w formie zapewnienia ochrony życia i zdrowia zatrudnionych oraz innych osób lub jako niezbędne działania zapewniające ochronę mienia.
Kontrola trzeźwości nie może być przeprowadzona bez żadnych zasad. Zgodnie z artykułami 221 c, paragraf 2 oraz 221 e, paragraf 2, Kodeksu Pracy – kontrola trzeźwości nie może naruszać godności i innych dóbr osobistych pracownika.
Badanie należy przeprowadzić za pomocą urządzenia, które ma ważny dokument potwierdzający jego kalibrację lub wzorcowanie.
Po wykonanej kontroli trzeźwości osoby zatrudnionej, należy sporządzić stosowny dokument, potwierdzający przeprowadzone badanie i umieścić go w aktach osobowych pracownika na okres nieprzekraczający roku, od dnia wykonania badania. Okres można wydłużyć, jeśli dokument będzie stanowił dowód w postępowaniu.
Kontrola trzeźwości przez pracodawcę - czy dotyczy tylko kierowców?
Aktualnie pracodawca może przeprowadzić kontrolę trzeźwości wśród wszystkich zatrudnionych osób, nie tylko kierowców zawodowych.
Pracodawca jest zobowiązany do wprowadzenia możliwości badania w regulaminie pracy, obwieszczeniu lub innym akcie wewnątrz firmy. W dokumencie muszą być zawarte stosowne informacje: czas kontroli kierowców, częstotliwość kontroli trzeźwości kierowców, procedura w sytuacji pozytywnego wyniku badania, a także narzędzie, za pomocą którego będzie przeprowadzane badanie trzeźwości.
Kiedy kierowca zostaje uznany za nietrzeźwego?
Zgodnie z artykułem 46 ustawy 2 i 3 Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi:
Stan po użyciu alkoholu jest wtedy, gdy stężenie tego środka we krwi jest powyżej 0,2 – 0,5 promila lub jego obecność w wydychanym powietrzu wynosi od 0,1 do 0,25 mg w 1 dm3.
Stan nietrzeźwości występuje, gdy stężenie alkoholu we krwi wynosi powyżej 0,5 promila lub obecność alkoholu w wydychanym powietrzu wynosi powyżej 0,25 mg w 1 dm3.
Kierowca zostanie uznany za nietrzeźwego, gdy wynik badania będzie pozytywny, czyli zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu wynosi powyżej 0,25 mg w 1 dm3 lub w jego krwi zostanie ujawnione stężenie alkoholu powyżej 0,5 promila.
Czy kierowca może odmówić kontroli trzeźwości?
Kierowca może odmówić kontroli trzeźwości swojemu pracodawcy, ale w takiej sytuacji, pracodawca może wezwać policję, aby przeprowadziła stosowne badanie.
Kierowca ma również prawo poprosić o przeprowadzenie kontroli trzeźwości przez odpowiednie służby. Pracodawca może to również zrobić, jeśli sam nie ma możliwości wykonania badania alkomatem lub zakres pomiarowy na urządzeniu został przekroczony i nie ma możliwości wskazania stężenia alkoholu we krwi.
Konsekwencje stanu nietrzeźwości dla kierowcy zawodowego
Jeśli pracodawca, po przeprowadzonej kontroli trzeźwości kierowcy, uzyska pozytywny wynik badania, wówczas od niego zależy, jakie kroki podejmie.
Zgodnie z przepisami może nałożyć na pracownika karę porządkową, w postaci nagany, upomnienia albo kary pieniężnej, a nawet rozwiązać z nim umowę o pracę, bez wypowiedzenia z winy pracownika lub z wypowiedzeniem. W większości przypadków, pracodawcy decydują się na zastosowanie zwolnienia dyscyplinarnego wobec nietrzeźwego pracownika.
Pracodawca może zastosować jedną sankcję lub dwie.
Ponadto, to zatrudniający decyduje, czy nieobecność pracownika z powodu jego stanu nietrzeźwości będzie dniem usprawiedliwionym i płatnym, czy też nie.
Należy pamiętać także o umieszczeniu dokumentu, który potwierdza przeprowadzenie badania i uzyskanie pozytywnego wyniku, w aktach osobowych pracownika.
Konsekwencje jazdy w stanie nietrzeźwości
Jazda pod wpływem alkoholu to poważne przestępstwo!
Kierowca, który zdecyduje się prowadzić pojazd w stanie nietrzeźwości, naraża się na szereg konsekwencji prawnych, w postaci wysokich kar finansowych, utraty prawa jazdy lub pojazdu, a nawet pozbawienia wolności.
Zgodnie z art. 87 Kodeksu wykroczeń, prowadzenie pojazdu mechanicznego po użyciu alkoholu lub środków o podobnym działaniu, jest karane:
- Grzywną nie niższą niż 2 500 zł, a maksymalnie nawet 30 000 zł lub aresztem do 30 dni.
- Zakazem prowadzenia pojazdów od 6 miesięcy do 3 lat.
- 15 punktami karnymi.
Z kolei, za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości, kierowca otrzyma karę:
- Pozbawienia wolności do 3 lat.
- Zakazu prowadzenia pojazdów od 3 do 15 lat.
- Karę pieniężną od 5 000 zł do 60 000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej.
- 15 punktów karnych.
Jeśli w wyniku wypadku, który spowodował nietrzeźwy kierowca, dojdzie do śmierci osoby trzeciej, wówczas kierujący może otrzymać karę od 5 do 16 lat więzienia. W sytuacji doprowadzenia do ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, sprawca otrzyma karę od 3 do 16 lat więzienia.
Kierowanie pojazdem w stanie nietrzeźwości powoduje również ryzyko doprowadzenia do poważnego wypadku drogowego, który zakończy się odpowiedzialnością karną za spowodowanie śmierci innych osób lub poważnego uszczerbku na ich zdrowiu oraz wysoką karą finansową na rzecz ofiar.
Takie działanie również doprowadzi kierowcę do utraty pracy, a nawet problemów rodzinnych!
Jakie są konsekwencje dla firmy transportowej, jeśli kierowca prowadził w stanie nietrzeźwości?
Nie tylko kierowca poniesie konsekwencje prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości. Ucierpi na tym także firma transportowa, bowiem istnieje ryzyko, że pojazd zostanie uszkodzony lub zniszczony, a towarzystwo ubezpieczeniowe odmówi wypłaty odszkodowania. Do tego wizerunek firmy zostanie wystawiony na szwank – klienci i partnerzy biznesowi mogą zrezygnować ze współpracy.